Mavinin yeşile uzandığı, insanın yeniden kendini bulduğu yerlerden biri olan Dalyan, iztuzu kumsalı ile doğanın her mevsim yüzünü gösterdigi bir cennet. Doğanın içindeki milyonlarca renkten biri olarak nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan deniz kaplumbağaları Caretta Carettaların dünyada yaşayabildiği son noktalardan biri iztuzu kumsalıdır. Dünyada soyu tükenmekte olan canlılar listesinde yer alan bu sevimli deniz kaplumbağaları, yumurtalarını bırakmak için Dalyan'daki İztuzu plajına geliyorlar.
Dalyanlıların çabalarıyla şu an İztuzu plajı koruma altında. Hatta 1980'li yıllarda yapımına başlanan Türk-Alman ortaklı bir otel temelleri atıldıktan sonra; Dalyan halkı ve burada yaşayan yabancıların,özellikle "Kaptan June" olarak bilinen İngiliz June Haimoff, Doğal Hayatı Koruma Derneğinin (DHKD), Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) ve Dünya Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) destekleriyle yürütülen kampanya sonucunda 1986 yılında iztuzu kumsalında yapılması planlanan büyük bir turizm yatırımının iptal edilmesi deniz kaplumbağalarının çevre koruma çalışmalarının sembolü haline gelmesine neden oldu. Bu çabalar sonucunda Dalyan bölgesi, Özel Çevre Koruma Alanı ilan edilerek koruma altına alındı.
Caretta Carettalar ilginçtir ki, yuva yapmak için doğdukları kumsala gelirler.Caretta Carettaların boyları 115 ile 150 santim , ağırlıkları ise 70 ile 90 kg arasında değişiyor. 25-30 yıl arasında erginleşen dişiler yumurtadan çıktıkları kumsaldan başka yere yumurta bırakmıyorlar..Nisan ayında Dalyan'a iztuzu plajına gelmeye başlayan Caretta'ların burada ki en önemli besin kaynağı mavi yengeçlerdir.Çiftleşen dişiler Mayıs ayından itibaren yumurtlamaya başlıyorlar.Bu süreç Temmuz ayının sonlarına kadar sürüyor.
Normalde 2-3 yılda bir yumurta yapan Caretta Carettalar, tenis topu büyüklüğündeki yumurtalarını arka ayaklarını kullanarak açtığı çukurlardan birine gömüyor .Çeşitli çukurlar açan kaplumbağa içgüdüsel olarak yumurtaların hem hangi çukurda olduğunun belli olmaması için, hemde de nem oranını kontrol ederek en uygun yeri seçiyor. 80 ile 100 arasında yumurtalarını bu çukurlardan birine gömüyor. Yumurtlama süresi saatlerce sürüyor ve anne kaplumbağa çok zorlandığı için sürekli gözyaşı döküyor. yumurtlama bittikten sonra da dogal olarak yumurta bıraktığı çukuru kamufle ediyor.Dişiler içgüdüleriyle, yavruların dolunayda veya dolunaya yakın günlerde dünyaya gözlerini açmalarını hesap ederek kumsala çıkıyorlar. Kumsalda, kendisini rahatsız eden bir şeyle karşılaşırsa, yumurtasını bırakmadan geri dönüyor.
Caretta carettaların kuluçka süresi, yaklaşık 60 gün. Kuluçka dönemi sonunda, yumurtaları kıran yavrular, yaklaşık 26 saat kumun içinde, hareketsiz kalıyorlar. Daha sonra ise, birbirlerine yardım ederek, yüzeye doğru tırmanmaya başlıyorlar. Yüzeye ulaşan yavrular, gece dolunayda, ufuk aydınlığını takip ederek, denize ulaşıyorlar. Civarda, başka bir ışık kaynağı varsa, yavrular bu ışığı ufuk ışığı sanıyor ve yönlerini şaşırıyorlar. Bu da ölümlerine yol açıyor. Bu yüzden, deniz kaplumbağalarının üreme dönemlerinde, iztuzu plajı, akşam saat: 20.00 ile sabah saat: 08.00 arasında, insanlara kapatılıyor. Üreme yani yumurta bırakma döneminde, evcil hayvanlar da buraya sokulmuyor. Çünkü: kumları eşeleyip, yumurtalara zarar vermemeleri için.
Yumurtadan çıkıp, denize ulaşana kadar pek çok tehlike ile karşılaşan kaplumbağaların çok azı sağ kalabilmekteler. Ömürlerinin yaklaşık olarak 50-60 yıl olduğu sanılıyor. Açık denize açılıp, dünya denizlerini dolaştıktan sonra, üreme olgunluğuna erişince, yine iztuzu plajına geliyorlar ve neslin devamı için aynı yerde çiftleşerek, yumurtalarını bırakıyorlar.
Caretta Carettaların yumurtalarını bıraktıkları şezlongların sınırını belirten ağaç kazıklar ile iple belirlenen diğer sınır arasında güneşlenmenize izin verilmiyor.
Yumurtalar, çok defa yengeçler, kuşlar ve tilki, köpek gibi hayvanlar tarafından bulunarak yenmektedir.Yumurtaları gibi, yeni dünyaya gelen yavrular da kurda kuşa yem oluyor. Yumurtalara saldıranların dışında denizde de çeşit çeşit yırtıcı balıklar onları bekliyor.Tüm bunlar doğal bir sirkülasyon.Yumurtadan çıkan yaklaşık 80 civarındaki yavrulardan ancak çok azı yaşamlarını sürdürüp yetişkinler arasına katılabiliyorlar.
Caretta Carettaların dişleri yoktur ve çok güçlü bir çeneleri ve testere gibi bir damakları mevcuttur.Yakaladıkları yengeç balık gibi avlarını ağzına alır,ağzının dışında kalan küçük parçacıklarda diğer canlılara besin olur.Deniz analarının da en büyük yiyicileri deniz kaplumbağalarıdır ve bazen denizde poşetleri de yedikleri için boğulabilmektedirler
Deniz Kaplumbağaları Araştırma,Kurtarma,Tedavi,Rehabilitasyon Merkezi
Caretta Caretta Kurtarma
İztuzu Kumsalı'nın karayolu ile gidilen tarafındaki İztuzu Plajı'ndaki Türkiye'nin ilk ve tek Deniz Kaplumbağaları Araştırma, Kurtarma, Tedavi, Rehabilitasyon Merkezi, 2009 yılında Dalyan Belediyesi'nin katkılarıyla modern bir araştırma merkezi haline geldi. İztuzu Plajı Büfe ve soyunma kabinlerinin arkasında bu yıl kurulan çadırda ise Dalyan'ın yerli ve yabancı tüm konuklarına deniz kaplumbağalarıyla ilgili bilgi veriliyor, film gösterileri yapılıyor. Burada bilgi alan konuklar, isterlerse 50 metre ilerideki havuzlara giderek tedavi gören veya rehabilitasyonda olan Caretta Caretta türü deniz kaplumbağalarını yakından izleyebiliyorlar. Merkezde Pamukkale Üniversitesi öğretim üyeleri ve öğrencileri, gönüllü olarak görev yapıyorlar. Öğrenciler tüm konukları içtenlikle karşılayıp, her konuda bilgi veriyorlar.Kaplumbağa tanıtım çadırı ve tedavi merkezi, İztuzu Plajı'na gelen herkes tarafından en az bir kez ziyaret ediliyor ve Caretta Carettalar yakından izleniyor.
Sayfamızı Paylaşın / Share This
|
|